Άθως Κοιρανίδης, Μέλος Κ.Ε.

4 Οκτωβρίου 2020

Η πρόσφατη απόφαση της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την Τουρκία απέδειξε την συνεχιζόμενη δυστοκία μεγάλου αριθμού χωρών να εγκαταλείψουν την τακτική του εξευμενισμού έναντι της Τουρκίας και να υιοθετήσουν την πιο αυστηρή τακτική των κυρώσεων. Το μέγεθος της δυστοκίας παραμένει τόσο μεγάλο ώστε δεν αποτολμήθηκε καν η αναφορά της λέξης «κυρώσεις» στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μήπως και προκληθεί ο Τούρκος Πρόεδρος και αναζωπυρώσει τις εντάσεις.

Οι 6 παράγραφοι των συμπερασμάτων του κεφαλαίου ΙΙ Εξωτερικές Σχέσεις που αναφέρονται στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος με αυτές προηγούμενων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αφού προσεγγίζουν τα θέματα της Τουρκίας στη βάση της τακτικής του καρότου και του μαστιγίου.  Ως καρότο προσφέρονται η «δρομολόγηση θετικού πολιτικού θεματολογίου ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου, τις διαπροσωπικές επαφές, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου, τη συνεχή συνεργασία σε ζητήματα μετανάστευσης, σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016».  Ως μαστίγιο προτάσσεται «η χρησιμοποίηση όλων των μέσων και επιλογών που έχει στη διάθεσή της, μεταξύ άλλων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 της ΣΛΕΕ». Κριτήριο αξιολόγησης αποτελεί η άσκηση «ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου».

Το ότι μεταξύ της προηγούμενης Συνόδου Κορυφής και της προχθεσινής μεσολάβησε η εισβολή και δραστηριοποίηση του Τουρκικού γεωτρύπανου στην Κυπριακή ΑΟΖ, δεν ήταν αρκετό να αλλάξει την τακτική προσέγγισης της Τουρκίας από την ΕΕ.  Άραγε, ποια θα ήταν η αντίδραση αν αυτή η ενέργεια της Τουρκίας διεξαγόταν στην ΑΟΖ ενός άλλου μεγαλύτερου κράτους μέλους ;

Η απόφαση της Συνόδου Κορυφής δεν εξέπληξε όσους αντιλαμβάνονται τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν τα διαπλεκόμενα συμφέροντα, ιδιαίτερα χωρών όπως η Γερμανία, που μετά την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας διαδραματίζει ρόλο προστάτη της Τουρκίας εντός της Ένωσης.   Είναι άξιον απορίας πως τόσον ο Πρόεδρος όσο και ο Υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας εξέφραζαν μεγάλη αισιοδοξία ως προς την εφαρμογή των κυρώσεων.  Πάντως, με βάση τις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί, το αποτέλεσμα κρίνεται ως παταγώδης αποτυχία.

Για άλλη μία φορά, έχει αποδειχθεί ότι ως μικρός και αδύναμος εταίρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν πρέπει να αναμένουμε από αυτή την στήριξη που θα θέλαμε, αφού η σημασία της Τουρκίας είναι πολύ μεγαλύτερη από την δική μας.  Τόσο μεγαλύτερη που ακόμη και αν παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματά μας, μπορεί να προχωρεί χωρίς ουσιαστικές κυρώσεις.

Κάτι ανάλογο, έχει πρό πολλού διαπιστωθεί σε σχέση με την στάση του ΟΗΕ έναντι της Τουρκικής παραβατικότητας και εγκληματικότητας εις βάρος της πατρίδας μας.

Ως εκ τούτου, είναι επιτέλους καιρός η πολιτική ηγεσία μας να πάψει να εθελοτυφλεί και να παραπλανά το λαό για την έμπρακτη και αποτελεσματική εξάσκηση πίεσης στην Τουρκία από διεθνείς οργανισμούς όπως τον ΟΗΕ , την ΕΕ, το ΝΑΤΟ κλπ.  Παρόλη τη σημασία του ρόλου τους, η αποτελεσματικότητά τους είναι περιορισμένη.

Αυτό που θα εξασκήσει αποτελεσματική πίεση στην Τουρκία είναι τα κράτη που έχουν είτε συγκρουόμενα συμφέροντα με την Τουρκία είτε συμπλέοντα συμφέροντα μαζί μας καθώς και η δική μας σθεναρή αντίσταση στις επιβουλές της.  Γι’ αυτό επιβάλλεται η συνεχής σύσφιξη σχέσεων και διαπλοκή συμφερόντων με αυτά τα κράτη και όπου είναι δυνατόν η σύμπηξη αμυντικών συμμαχιών μαζί τους ώστε να ενισχυθεί η αποτρεπτική και διαπραγματευτική ισχύς μας.